1. Шығындар жоспары Шығындарыңызды жоспарлап үйреніңіз. Мысалға, айлық не апталық шығын тізімін құрастырып, тізімде жоқ заттарды өзіңізге алуға рұқсат бермеңіз. Бұл затты келесі айда (не аптада) алуын қарастырамын деп өзіңізге уәде етіңіз. 2. Шығындарыңызға есеп жүргізіңіз Күнделікті шығындарыңызды санап, қадағалап жүріңіз. Апталық, айлық шығындарыңызды да санап көріңіз. Ақшаңыздың кейде қажетті емес нәрселерге жұмсалғанына көзіңіз жетті ме? Келесіде осындай жағдайларда үнемді болуға тырысыңыз. 3. Арзанын емес, қажеттісін алыңыз Шынында керекті зат не қызмет көрсетудің түріне ақша аямаңыз. Оның ең арзаның емес, сапасы жақсысын таңдаңыз. Болашақта оны ауыстыруға тура келмей, ақшаңыз қалтаңызда қалады. Арзан екен деп өзіңізге мүлдем қажет емес тауарларды алудан аулақ болыңыз. Дүкенді аралағанда өзіңізге қажетті нәрсені тауып алып, олардың түрлерінің арасынан өзіңізге ұнағанын таңдап, содан кейін ғана бағасын қараңыз. Жеңілдіктер мен сатылымдарда арзан тауарлар арасынан тек өзіңізге қажеттісін алыңыз. 4. Жоспарлау Үлкен шығындарды (көлік, жазғы демалыс, т.б.) бір жыл бұрын жоспарлап қойып, оған ақша жинай бастаңыз. Басқа жағдайда бұл заттарға несие алуға тура келеді. Ал бұл одан бетер қымбатқа түсер. 5. Пластикалық карталар Пластикалық карталармен есеп айырысқанда сіз ақшаның құртылып жатқанын сезбейсіз. Сондықтан ақшаны алдын ала карточкадан алып, қолма-қол ақшамен дүкенге барыңыз. Әр кез әмияныңызды ашып, ішінен ақша шығарғанда, оның кетіп жатқанын көріп, шығындарыңызды қысқарта бастайсыз. 6. Тізім Дүкенге бармас бұрын қажетті тауарлардың тізімін құрастырыңыз. Дүкенде осы тізім бойынша ғана алып, жарнама мен жеңілдіктерге назар аудармай, артық ештеңе алмаңыз. 7. Арнайы базарлар не үлкен гипермаркеттерге барыңыз. Әдетте гипермаркеттегі бағалар кішігірім дүкендердің бағаларынан 20%-ға төмен. 8. Маусым аяғындағы сатылымдар Әдетте әр маусымның аяғында дүкендерде үлкен сатылымдар болады. Осы кезде киім, аяқ киім алып қойсаңыз, келесі маусымға дайын боласыз. Шет елге жолдамалар, көліктер арзанырақ сатылатын кездер де болады. 9. Қоғамдық көлік Егер баратын жеріңізге дейін қоғамдық көліктер жүретін болса, такси шақыртып, тіпті өз көлігіңізбен де барудың қажеті шамалы. Бензинге кейде осылай үнемдесеңіз болады. 10. Несиеге "Жоқ" деңіз Қандай жағдай болмасын, несиеге тауарлар алуға бармаңыз. Кез келген затқа ақшаны үнемдеп жинаса болады. Ал несие мойыныңызға ауыр жүк іліп, қажетті сомманы еселеп төлеуге мәжбүрлетеді. Осы кеңестерді тыңдасаңыз, бюджетіңіздің біршама бөлігін үнемдей аласыз.