Қаңтар оқиғасында 44 адамды азаптаған полицейлерге сот үкім оқыды

Судья Дінмұхамед Адайбаев шешім шығарды.

Сотталушылардың соңғы сөзін судья Дінмұхамед Адайбаев тыңдады. Олардың ешқайсысы кінәсін мойындамады. Қарасай аудандық полиция бөлімінің бұрынғы бес қызметкері мен Алматы қалалық полиция департаменті бастығының бұрынғы орынбасары Берік Әбілбеков те отыр, деп жазды KYN.KZ тілшісі kaz.orda.kz -ке сілтеме жасап.

Оларға қатыгездік, адамгершілікке жатпайтын немесе ар-намысты қорлайтын қарым-қатынас, азаптау (ҚР ҚК 146-бабы) және билік пен қызметтік өкілеттіктерді асыра пайдалану (ҚР ҚК 362-бабы) бойынша айып тағылуда.

Сот 2023 жылдың қыркүйегінде басталды. Құрбан болған 44 адамның арасында белгілі қырғыз джаз музыканты Викрам Рузахунов та бар.

Берік Әбілбеков – Алматы қалалық ІІД бастығының бұрынғы орынбасары;

Серік Тұрпанбаев – «Қарасай» ӨСБ бастығының бұрынғы орынбасары;

Нұрсұлтан Хамитов – Қарасай ПБ тергеу басқармасының бұрынғы бастығы;

Бауыржан Сопақов - Алматы қаласындағы тәртіпсіздіктерге қатысы бар деген күдікпен ұсталғандардың барлығы Қаңтар кезінде ұсталған әкімшілік құқық бұзушыларды уақытша ұстау изоляторының бастығы;

Арлан Шойбеков Қошмамбеттегі арнайы абақтыда жай ғана күзет қызметін атқарғанын айтады.

Олжас Айдарханов – қазір ұйымдасқан қылмысқа қарсы күрес басқармасының арнайы тобында жұмыс істейді, Қаңтар кезінде тағылымдамадан өткен.

Алты айыпталушы бар: Қарасай полиция бөлімінің бұрынғы бес қызметкері - Серік Тұрпанбаев (басшының бұрынғы орынбасары), Нұрсұлтан Хамитов, Бауыржан Сопақов, Арлан Шойбеков, Олжас Айдарханов және Алматы қалалық ІІД бастығының бұрынғы орынбасары Берік Әбілбеков. Айыпталушының кенжесі Олжас Айдарханов құқық қорғау органдарында жұмысын жалғастыруда: ол ұйымдасқан қылмыспен күрес департаментіндегі арнайы топтың мүшесі.

Айыптау актісіне сәйкес, 2022 жылдың 7 қаңтарында ҰҚК шекара қызметінің басшылығы Алматыда жаппай тәртіпсіздікке қатысқан адамдарды іздеу операциясын ұйымдастырған. Сол күні әскерилер Алматы-Бішкек тас жолында бақылау-өткізу бекетін орнатып, 99 адамды: Қазақстан, Қырғызстан, Тәжікстан және Өзбекстан азаматтарын ұстады.

Барлығы Қошмамбет ауылындағы сол кезде пайдалануға берілмей, ресми түрде жұмыс істемейтін әкімшілік құқық бұзушыларға арналған арнайы ұстау изоляторына жеткізілді. Зардап шеккендердің айтуынша, су да, жылу да болмаған.

Арнайы ұстау изоляторында ұсталғандарды әскерилер мен тәртіп сақшылары тікелей дәліз күтіп алды. Зардап шеккендердің айтуынша, ол жерде әскери киім, ішкі істер министрлігі немесе азаматтық киім киген, бірақ оқ өткізбейтін кеудеше киген, қару-жарақ пен таяқ ұстаған 30-ға жуық адам болған. Ешқандай сұрақ қоймастан «дәлізден» өткендердің барлығын ұрып-соғатын. Үш күнге жуық ұсталғандарға тамақ, су да бермей, үнемі қорлық көріп отырды.

Әңгімелескен жәбірленушілер шынжырмен, мылтық дүмімен, дубинкамен ұрып-соққанын, сақалын қолымен жұлып алуға мәжбүрлегенін айтты.

Ұсталғандардың бірі қырғыз джаз музыканты Викрам Рузахунов. Ол тергеу изоляторында жатып қатты соққыға жығылғанын айтты. Ол өз өмірінен қорқып, қазақстандық тәртіп сақшыларының талап қоюымен мәтінді жаттап алып, елге Алматы қаласындағы жаппай тәртіпсіздіктерге қатысу үшін келгенін айтып, жұрт алдында өзін айыптайды.

Айыпталушылардың өздері кінәсін мойындамай отыр. Төтенше жағдай режимі мен Қантарадағы лаңкестікке қарсы операция кезінде барлық шешімдер Астанада қабылданғаны мәлімделді. Айыпталушылардың айтуынша, 2022 жылдың қаңтарында «Қарасай UP» қызметкерлерінің өздеріне ресми тіркелген арнайы ұстау изоляторында құқықтары жоқ, тек күзет қызметін атқарған, ал ол жерде барлығына Ұлттық қауіпсіздік комитетінің өкілдері жетекшілік еткен.

Сот залына айыпталушылар, олардың қорғаушылары, жәбірленушілердің өкілдері мен журналистер ғана кірді. Қалғандары үшін хабар сот ғимаратының фойесінде үлкен экран арқылы көрсетілді. Қауіпсіздік күшейтілді. Бетперде киген және қаруы бар арнайы жасақтар

Хамитов Нұрсұлтан кінәлі деп танылды. 3 жылға бас бостандығынан айырылды. Қызмет атқару құқығынан айырумен. Оны полиция майоры атағынан айыру. Шойбеков кінәлі деп танылды. Сондай-ақ, үш жылға бас бостандығынан және мемлекеттік қызметте, ұлттық қауіпсіздік органдарында және құқық қорғау органдарында лауазымдарды атқару құқығынан айыру. Сот залында қамауға алынды. Аға лейтенант шенінен айырылсын Олжас Айдарханов кінәлі деп танылды. Сондай-ақ үш жылға. Барлығы орташа қауіпсіздік мекемесіне. Полиция сержанты атағынан айырылсын

Сондай-ақ басқа жәбірленушілердің азаматтық талаптары ішінара қанағаттандырылсын.

Хамитов Нұрсұлтан кінәлі деп танылды. Қызмет атқару құқығынан, полиция майоры атағынан, 3 жылға бас бостандығынан айырылды. 

Шойбеков кінәлі деп танылды. Үш жылға бас бостандығынан және мемлекеттік қызметте, ұлттық қауіпсіздік органдарында және құқық қорғау органдарында лауазымдарды атқару құқығынан айырылды. Сот залында қамауға алынды. Аға лейтенант шенінен айырылды.

Олжас Айдарханов кінәлі деп танылды. Орташа қауіпсіздік мекемесіне үш жылға кесілді.  Полиция сержанты атағынан айырылды.

Әбілбеков Берік кінәлі деп танылып, үш жылға бас бостандығынан айырылып, арнайы күзет мекемесінде жазасын өтейді.  Сот залында қамауға алынды. Оны полиция полковнигі атағынан айырды.

Рузахуновтың азаматтық талап арызы ішінара қанағаттандырылды. 5 млн теңге көлемінде моральдық шығын ішінара өтеледі.