Қазақстандағы әрбір екінші отбасында сөйлеу қабілеті бұзылған бала бар. Қазір елімізде аутизм белгілері бар 12 мыңнан астам бала тіркелген, деп хабарлайды KYN.KZ ақпарат агенттігі 24.kz сайтына сілтеме жасап. 

Алматы тұрғыны Раушан Жарасбаеваның жеті жасар ұлына екі жыл бұрын "сөйлеу дамуының кешігуі" диагнозы қойылған. Бала осы уақытқа дейін сөйлей алмаған.

“Алғашында оның сөздік қоры өте аз еді, ол тек "мама", "папа" деген сөздерді білетін. Қалғанының бәрін ыммен көрсетіп жүрді. Екі жыл өтті, ұлым жетіге толды. Құдайға шүкір, қазір сөйлей бастады, ойын айта бастады, бұрынғы агрессия жойылды. Енді ол өзіне қажет нәрсені сөзбен айта алады”, – деді алматылық Раушан Жарасбаева.

Елде сөйлеу және ақыл-ой дамуының кешігуі немесе аутизм белгілерімен туатын балалардың саны артып келеді. Егер бұрын Қазақстанда мұндай 10 мыңға жуық бала болса, биыл олардың саны 12 мыңнан асты. Бұл санның өсу себептерін мамандар бірқатар факторлармен байланыстырады.

“Сөйлеу дамуының кешігуіне нақты не әсер ететінін айта алмаймыз, себебі көп. Қоршаған орта, жүктілік кезіндегі стресс, босану кезіндегі проблемалар, кесар тілігі болуы мүмкін. Тіпті анадағы төмен гемоглобин баланың дамуына әсер етуі мүмкін. Сонда бәрі отбасындағы мәдениетке, тәрбиеге байланысты”, – деді логопед-дефектолог Назым Қайырхан.

Бұл дертпен күресу үшін елімізде дефектологтар мен логопедтер қауымдастығы жұмыс істейді, инклюзивті білім беру мен арнайы педагогика дамып келеді. Бірақ, сарапшылардың пікірінше, көп нәрсе ата-анаға байланысты, өйткені олар баланың дамуындағы ауытқуларды бірінші болып байқайды.

“Диагностикасыз ата-аналар қандай көмек, қай маманға жүгіну керегін түсінбеуі мүмкін. Бала маманға барса да, онымен дұрыс жұмыс істеліп жатқанына көз жеткізу керек. Әр күн мен сағат маңызды, өйткені бала секунд сайын дамиды. Сондықтан біз ата-аналарға ең болмағанда негізгі диагностиканың қарапайым дағдыларын меңгеруге кеңес береміз”, – деді Қазақстан дефектологтар мен логопедтер қауымдастығының мүшесі Гүлсара Орынғалиева.

Жарты ғасыр бұрын аутизм 10 мың баланың біреуінде анықталса, бүгінде әрбір 35-інде байқалады. Егер ешқандай шара қолданылмаса, 2030 жылға қарай бұл ауру әрбір екінші балаға әсер етуі мүмкін.