Елімізде қазіргі таңда донор тапшы. Бүгінгі күні 4 мыңға жуық адам күту парағында тұр. Оның 113-і - бала, деп хабарлайды KYN.KZ тілшісі “Астана” телеарасына сілтеме жасап.

Науқастарға әсіресе бүйрек, жүрек және бауыр керек. Жыл сайын олардың тек жүзге жуығына ғана операция жасалады. "Бұл - ең төменгі көрсеткіш" дейді дәрігерлер. Салдарынан орган трансплантациясына мұқтаж жандардың 10 проценті кезегі жетпей көз жұмады.

Кішкентай Әсияға дәрігерлер 2 айлығында «бауыр церрозы» деген диагноз қойған. Оны емдеу үшін арнайы қор ашылып, 40 млн теңге жиналды. Көптің көмегімен бүлдіршін емделу үшін Түркияға барды. Ондағы дәрігерлер бауыр трансплантациясын жасау туралы шешім қабылдайды. Әкесі мен анасының қан тобы сәйкес келмегеннен кейін өзге донор іздеуге мәжбүр болған. Осы кезде Әсияның әкесінің досы өз еркімен бауырын беруге келіседі.

“Әсияның жанында болды дайындыққа дейін. Бекарыстанға алғысымызды білдіреміз, әлі күнге дейін ризашылығымыз шексіз. Айтамыз ғой, "Әсия екеуің бірсіңдер, сен не, Әсия не, екеуің бірдейсіңдер" деп айтамыз ғой. Папасы кейде әңгіме қылады, "өзің оқытасың, өзіңнің қызың" деп. Біз өмірге әкелгенмен, екінші рет өмірге келуіне себеп болған - Бекарыстан”,-дейді Ұлбосын Төребекқызы, Әсияның  анасы.

Әсияның әкесі Уәлихан мен Бекарыстан студенттік шақта танысқан. Қазір отбасылық достарға айналды. 4 айлық бүлдіршінге екінші өмір сыйлаған донордың қазір жағдайы жақсы. Тұрақты тексеруден өтеді. Ол бұл қадамға бару үшін көп ойланбағанын айтады. "Нәрестенің өмірін сақтап қалуға тамшыдай болсын қол ұшымды соза алсам - мен үшін бақыт" дейді.

“Мен де әкемін, менің де балам бар. Сондықтан ойланбадым. Одан әрі, дәл отаға баратын күні қорқыныш болды. Негізі ота 17-і болу керек болды. Оны 10 күнге шегеріп, түнгі сағат 1-де хабарласып, ертең таңғы 8-де ота деген кезде басымнан жәй түскендей болды. Аржағы енді, 1,5-2 айдай қиындықтар болды. Жүруде, қозғалуда, тағысын тағы. Әлі де белгілі-бір шектеумен жүрмін”,-дейді Бекарыстан Аманжолов, донор.

Қазір Әсия секілді кезекте тұрған науқас көп. Оның 3574-і - бүйрекке, 178-і - бауырға, 16-ы - өкпеге, 146 -ы жүрекке мұқтаж. Бәрінің тілегі бір. Олар тек донордың тезірек табылғанын қалайды. Әйтпесе бүгін-ертең о дүниеге аттануы мүмкін.

“Күту қағазында тұрғандардың саны өте көбейіп бара жатыр. Бірақ мәйіттік донорлардың саны аз, оған қарамастан. Соған байланысты біздің науқастардың көпшілігі не өлім оларды күтіп отыр немесе олар өздігінен қаражат табу арқылы шетелдерге барып, ағза ауыстыру оталарын жасатып келіп жатыр”,-дейді Мақсат Досханов, Ұлттық ғылыми хирургия орталығы Гепатопанкреатобилиарлы хирургия және бауырды тарнспланттау бөлімінің меңгерушісі.

Дінде донор болуға рұқсат берілген. ҚМДБ ғұламалар кеңесі арнайы пәтуа да шығарды.

“Трансплантация жасау, яғни бір адамның (тірі болсын, мейлі өлі болсын) кейбір ағзаларын екінші бір адамға ауыстырып, қондыру рұқсат етіледі. Алайда, бұл амал адамды қорламайтын дәрежеде және белгілі бір шарттары толық орындалған жағдайда ғана рұқсат болып табылады”,-дейді ҚМБД.

Мамандар донор тапшылығын - мәйіт ағзасын алу арқылы азайта аламыз дейді. Бұған дейінгі «Денсаулық» кодексінде қайтыс болған адамның дене мүшесін еш сұраусыз ала беруге болатыны көрсетілген еді. Бірақ қазақы қалыпқа сай дәрігерлер қаза болған адамның туыстарынан рұқсат сұрап келген. Десе де заңдағы бұл тәртіп қоғамның қарсылығын тудырды. Сондықтан құжаттың жаңа жобасы әзірленді.