Заң мен тәртіптің айырмашылығы қандай? Қоғамдағы әділеттілікті орнату үшін әр адам неден бастауы керек?  KYN.KZ тілшісінің осы және өзге де сұрақтарына заңгер Эльнура Кішкенбаева жауап береді.

Заң саласына келуге не түрткі болды?

Жазықсыз жандардың сотталып, заңды тұрғыдан мүдделерінің қорғалмай жатқанын көргендіктен қорғаушы ретінде сол жандарға көмектесу түрткі болды. Қорғаушы деп аты айтып тұрғандай кімде қандай жағдай болмасын, қиын сәттерде Алладан кейін оларды қорғайтын осы біздер, қорғаушылар болып келеміз. Сол кезде қолдан келгенше көмегімді беріп, осы кісілерге қолдау беру мақсатында келуіме себеп болды.

Заң мен әділет арасындағы айырмашылық бар деп ойлайсыз ба?

Заң – бұл мемлекеттің ресми түрде қабылдаған нормативтік құқықтық актісі, яғни жалпыға міндетті ереже. Заң — позитивтік құқықтың (positive law) басты формасы. Әділет — бұл моральдық және философиялық категория. Ол құқықтық жүйенің этикалық негізі ретінде қарастырылады. Заң әділетті болуы керек деген ұстаным құқық теориясында табиғи құқық (natural law) деп аталады. Біздің қоғамда иә, айырмашылық бар және оны күнделікті тәжірибемде жиі байқаймын. Заң - бұл жазылған ереже, нақты норма. Ал әділет адамның ар-ұжданымен, қоғамның моральдық қағидаларымен өлшенетін ұғым. Кейде заң аясында қабылданған шешім әділетті көрінбеуі мүмкін. Сондықтан шынайы әділеттілікке жету үшін заңның рухын түсіну, оны адам тағдырымен байланыстыра білу маңызды.

Қоғамдағы әділеттілікті орнату үшін әр адам неден бастауы керек?

Әділетті қоғам құру – бір ғана адамның немесе бір органның міндеті емес, бұл бүкіл елдің, әр азаматтың ортақ жауапкершілігі. Сондықтан әділеттілікті орнату әркімнің өзінен басталуы тиіс. Біреудің құқығын таптамау, өз міндетіңді адал атқару, кез келген жағдайда әділ шешім қабылдай білу үлкен өзгерістердің бастауы. Күнделікті өмірде үйде, жұмыс орнында, көшеде әділетке негізделген әрекет жасап үйренуіміз керек. Мысалы, кезекке тұру, жол ережесін сақтау, пара бермеу мен алмау, шындықты айту сияқты қарапайым нәрселердің өзі қоғамда әділет құруының негізі бола алады. Сонымен қатар заңды құрметтеу мен оны орындау әр азаматтың парызы. Заң бар жерде тәртіп, ал тәртіп бар жерде әділеттілік орнайды. Бірақ заңды тек жазалау құралы деп емес, қоғамдағы үйлесімділікті сақтайтын жүйе деп түсінуіміз керек. Егер әр адам өз ар-ұжданына сай әрекет етіп, өзгеге құрметпен қарап, әділдік принципін басшылыққа алса біз шынымен де әділет үстемдік еткен қоғамда өмір сүре аламыз.

Заң саласына келуге ниетті жастарға қандай кеңес берер едіңіз?

Бірінші кезекте, бұл мамандыққа жүрекпен келу керек. Заңгер болу – тек бап жаттап, іс жүргізу емес. Бұл – адам тағдырына әсер ету, қоғамдағы әділет пен шындықтың қорғаны болу деген сөз. Егер сіз шын мәнінде әділеттілік үшін күресуге дайын болсаңыз, тыңдауды, түсінуді және нақты әрекет етуді үйренгіңіз келсе – бұл сала сізге арналған. Ең бастысы біліммен бірге адамгершілікті де ұмытпаңыз.